مراسم برات

برات در ادبیات دینی و فرهنگ عامه در برخی از استان ها و شهرها کاربرد مشخصی دارد

ابوریحان بیرونی دانشمند ایرانی در خصوص برات می گوید،سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه شعبان ایام البیض نام دارد و شب پانزدهم ماه شب بزرگ است.(و گلیه الصک و لیله البرات)نام دارد و عوام بر این عقیده بودند که افرادی که بایستی در ان سال  بمیرند  خداوند در آن شب به ملک الموت نشان میدهد

.اعتقاد مردم براین است که در این سه شبانه روز مردگان آزاد هستند، زندگان با احسان برای آنها تلاش می کنند تا برات آزادی آنان را از آتش جهنم کسب کند و آزادی خود را نیز از آتش جهنم از امام دوازدهم امام زمان (عج)خواستار می شوند.اعتقاد مردم بر این است که در این ایام سرنوشت زندگی  رقم می خورد.

در خصوص ریشه ابن رسم ورسوم کهن ایرانی عده ای معتقدند که ریشه زرتشتی داشته ودر اثر  زمان رنگ اسلامی به خود گرفته ودر فرهنگ دینی و اسلامی نیز ورود یافته.

در امیران نیز این مراسم از دیر باز وجود داشته گرچه در این چند سال کاملا تغییر یافته

 وبرات در دو بخش خلاصه میشود یکی برای تازه درگذشتگان ویکی برای بقیه اموات

 برات جهت تازه در گذشتگان

تاحدود 40 سال قبل برای مردگانی  که طی یک سال قبل از نیم شعبان فوت کرده 15روز اول ماه شعبان رابرای تازه فوت شده   مراسم میگرفتند

                  مراسم برات بدین صورت می بود که از قاریان قران دعوت میشد تا در ایام           برات در منزل متوفی و یا در مسجد حضور یافته و قران قرائت   کنند واین مراسم از صبح تا غروب افتاب ادامه داشت.وان روزها قاریان قران صرفا قران میخواندند واز مرثیه خوانی  ومداحی و…خبری نبود مردم هم روزی یک بار برای عرض تسلیت وخواندن فاتحه به مسجد ویا منزل متوفی میرفتند.البته دو روستای امیران وکچورستاق تقریبا تمامی مراسم عزای یکدیگر شرکت میکردند . .گاها از روستاها وشهرهای مجاور جهت خواندن فاتحه به امیران می امدنند.

ناگفته نماند از میهمانان با چای،  نقل، خرما، ویک نوع خوراکی خوشمزه به نام ارتوچو پذیرائی میشد . این ارتوچو فقط در مراسم برات  وجود داشت در دیگر مراسمی که برای مرده ها انجام میشد وجود نداشت ضمنا کسی ارتوچو را سر خاک نمی برد.

           و  اشنایان نزدیک که برای عرض تسلیت به منزل (متوفی)و یا مسجد  حضوری یافته وبه صاحب عزا تسلیت می گفتند و هر روز پس از به جای آوردن نماز ظهر به منزل متوفی رفته و اطعام میشدند

اطعام شوندگان معمولا قاریان قران فامیل های نزدیک وبعضا بزرگان روستا بودند وفکر کنم صرفا ناهار ابگوشت بود.

وسه روز آخر (از12تا14شعبان پس از مراسم بعد ازظهر به اتفاق اعضای خانواده نزدیکان برسرقبر میت رفته اغلب در قدیم پیاده مسیر امهران تا قبرستان را طی میکردند وصاحب عزا پیشاپیش وبقیه نیز متعاقب صاحب عزا تا قبرستان را طی میکردند

بر روی قبر تازه فوت شده سفره یا قالیچه ای پهن میکردند و میوه شیرینی ونقل وخرما واب نبات را روی قبر میگذاشتند  وقاریان قران قران میخواندند پس از تلاوت قاریان مردم برسر قبر میامدنند وفاتحه میخواندند وتوسط صاحبان عزا  خوراکی تعارف میشد واگر کسی خوراکی برنمیداشت صاحب عزا مکدر میشد. 

ناگفته نماند سالهاست که از 15 روز خبری نیست چند سال سه روز منتهی نیمه شعبان مراسم میگرفتند بعدها به جای سه روز یک روز شد واخیرا یک روز تبدیل به مجلس کمتر از 2 ساعت شده .وقبلا تقریبا برای مرده ها یک دوره کامل قران خوانده میشد ومجلس ختم یعنی اتمام یک دوره کامل قران که ثوابش برای مردگان بود.

از خوراکی های قدیم خبری نیست .وارتوچو م کم کم به ورطه فراموشی سپرده میشود .

برات بقیه مردگان

انگار در ایام برات مردگان چشم انتظار محبت های زندگان هستند ومردم با قرائت فاتحه وقران ،نذر وخیرات برای مردگانشان باعث میشوند که از گناه مردگان کاسته شده ومردگان در این ایام برات(ازادی ) میگیرند

از قدیم الیام سه روز 12و 13 و14 شعبان بعد از ظهر همه اهالی خودشان راموظف میدانستند تا برسر مردگانشان حاضر شوند وخیرات کنند قدیم تر ها مردم بیشتر اب نبات وخرما ویک نوع نقل  که بیشتر اهالی استفاده میکردند 

یک نوع حلوا که با شیره انگور درست میشد ازدیگر وسائل پذیرائی بود که مدتهاست کسی این نوع حلوا را نیاورده وفکر کنم کسی نمانده باشد که این حلوا را بپزد.

مخلوط نقل وخرما را داخل ظرفی میریختند وبا یک نعلبکی تقسیم میکردند وبه هر فرد یک نعلبکی خرما ونقل را ومیدادند.

ولی امیرانی های قدیمی خصوصا بچه های کم سن وسالتر برات را با یک نوع نان قندی به نام سوروک میشناختند.وقتی بر سر مزار یا قبری سوروک گذاشته میشد همگی هجوم میبردند ودر کمترین زمان سوروک تمام میشد.حال اگر سوروک را حرفه ای تر ها می پختند بر سر قبر هم نمیرسید .

ویکی از بهترین سوروک پزان مرحومه معصومه شماعی همسر مرحوم

سید حسن نیازی  بود واغلب بچه منتظر بودند که ایشان بیاید.

 وسورک بر سر قبر مرحوم سیدحسن بگذارد.

 در اخرین براتی (93)که من به مزار ویا گلزار رفتم یک نفر سوروک اورده

 بود ایشان نیز از نوادگان مرحوم معصومه شماعی بود. وکلا از حلوا واب

 نبات نقل ای قدیمی هیچ خبری نبود ولی از شرینی ای جدید و…..به

 وفور پخش وتوزیع میشد.

.

 وشاید شلوغ ترین ایام سال شب های برات  روستای امیران میباشد ومردم خودشان

 را  تحت هر شرایط بر سر قبر مردگانشان می امدند ومشابه اخرین جمعه سال در نزد

 تهرانیها میباشد. مردم قدیم تهران خودشان را موظف میدانستند که در اخرین جمعه

 سال بر سر مردگان بروند والبته هنوز این سنت وجود دارد